به گزارش حوزه مدیریت روابط عمومی گروه سرمایه گذاری و فنی مهندسی طاها | گروه طاها:
در کشور ما با توجه به اینکه از نعمت گاز طبیعی بهره‌مند هستیم ، 60 تا 70 درصد از انرژی برق هر خانه صرف روشنایی میشود. لذا همین انرژی بصورت ناکارامد تبدیل به نور می‌گردد و باعث میشود که در خانه‌هایمان گوشه‌های تاریک و دلگیر زیادی وجود داشته باشد.
به خاطر دارید که سال‌های متمادی دولت با طرح‌های مختلف و اعمال تخفیف مردم را تشویق به جایگزینی لامپ‌های رشته‌ای با لامپ کم مصرف نمود؛ با اینحال هنوز در بسیاری از خانه‌ها لامپ رشته‌ای استفاده میشود و لامپ‌های کم مصرف با تمام مضراتشان همچنان از نظر نصب ایرادات فراوانی برای مصرف کنندگان دارند. بسیاری از چراغ‌ها در جای نامناسب نصب شده‌اند و سالمندان که نسبت به جوانان به نور بیشتری برای دید کافی نیاز دارند، بیشتر در مضیقه قرار گرفته‌اند. بسیاری از چراغ‌های قدیمی شیشه کدر و مات دارند و نور زیادی به هدر می‌دهند.
در آخر اینکه اکثر خانه‌ها تعداد کمی کلید برای نور اتاق‌های مختلف دارند؛ به همین دلیل مالکان مجبورند سیاست همه یا هیچ را برای چراغ‌های سقفی در پیش بگیرند.
زمانی که شما اصول اولیه نورپردازی را فرا گرفتید، می‌توانید مشکلات روشنایی خانه خود را برطرف نمایید و همچنین در خانه‌هایی که در آینده خواهید ساخت، نور را از ابتدا در نظر می‌گیرید. یادگیری نورپردازی تنها یک نکته منفی دارد: وقتی در یک اتاق با نورپردازی ضعیف قرار گرفتید، بیش از پیش اذیت خواهید شد!
نورپردازان و طراحان روشنایی اصطلاحات فنی مخصوص به خود دارند. آنها معمولاً در مورد چهار دسته نور صحبت می‌کنند (البته برخی دسته 3 و 4 را با هم ادغام می‌کنند)
- نور عمومی یا نور محیطی: نوری لطیف برای روشنایی و دید عمومی و پر کردن فضای اتاق که سایه‌های نرم ایجاد می‌کند.
- نور کاری یا نور وظیفه‌ای یا Task Light: منبع نور متمرکز در نزدیکی سطح کار، کانتر آشپزخانه، میز مطالعه و… است.
- نور تاکیدی یا Accent Light: یک منبع نور جهت دار برای جلب توجه به یک موضوع به عنوان مثال یک اثر هنری یا یک گیاه در خانه.
- نور دکوراتیو: به لوستر، آویز یا یک آباژور گفته میشود که هدف اصلی آن جذابیت و جلب توجه است. هدف اصلی نور دکوراتیو جاذبه هنری است و روشنایی محیط در درجه پایین‌تری از اهمیت قرار دارد.
دو دسته اخیر (نور تاکیدی و دکوراتیو) در قلمرو دکوراسیون داخلی قرار می‌گیرند. با اینکه این دو دسته می‌توانند بسیار تفاوت آفرین باشند در این مقاله به آنها نخواهیم پرداخت. اگر شما یک سازنده هستید، نیاز چندانی به درگیر شدن با ظرافت‌های هنری و دکوراتیو نورپردازی ندارید؛ ولیکن از شما انتظار می‌رود نور عمومی و نور کاری مناسبی را در همه اتاق‌های خانه تامین نمایید.
یک منبع نور نمی‌تواند هم نور عمومی را تامین کند هم نور کاری. به همین دلیل است که هر اتاق به تعدادی چراغ احتیاج دارد. زمانه عوض شده است؛ در ساختمان‌های قدیمی با قرار دادن یک لوستر در وسط اتاق نور اتاق کامل می‌شد ولی امروزه با این کار به نورپردازی قابل قبولی نخواهید رسید.
راه‌های مختلفی برای تامین نور عمومی محیط وجود دارد. ولی بهترین منابع نوری برای نور عمومی طوری طراحی شده‌اند که نور را از سقف بازتاب کنند. توجه داشته باشید که جنس سقف برای بازتابش موثر اهمیت دارد؛ سقف تیره و لک دار برای این کار مناسب نیست. بهترین سقف برای این منظور سقف پنل گچی است که با رنگ سفید پوشانده شده است.
آویزهایی که چندین سانتیمتر پایین تر از سقف قرار می‌گیرند معمولاً طوری طراحی شده‌اند که نور را به هم به سمت پایین و هم به سمت بالا تابش کنند. این روش نور عمومی خوبی برای اتاق تامین می‌کند. نور عمومی می‌تواند از طریق LED های خطی قرار گرفته در Cove نیز تامین شود، همچنین کتیبه‌ها و تاقچه‌ها برای این کار مناسب هستند.
در زمینه نور کاری، سعی داریم تا حد امکان منبع نور به موضوع مورد نظر نزدیک باشد. نیازی نیست نور کاری خیلی پر نور باشد ولی لازمست که به سطح کار نزدیک باشد.
شاخص نمود رنگ CRI و دمای رنگ
در خصوص رنگ نور دو عدد برای هر لامپ تعریف میشود: اولی CRI یا شاخص نمود رنگ است که عددی بین 1 تا 100 است. اعداد بالاتر نشان‌دهنده صحت رنگ اجسام در زیر نور لامپ است. نور خورشید و لامپ رشته ای CRI نزدیک به 100 دارند. برای استفاده معمول و خانگی CRI در حدود 80 کفایت می‌کند.
عدد دیگر مربوط است به دمای رنگ لامپ که بر حسب کلوین (K) سنجیده میشود. این عدد طیف رنگ لامپ را مشخص می‌کند. نور خورشید در زمان طلوع و غروب مانند نور لامپ رشته‌ای است؛ گرم و کمی نارنجی. این نور دمای رنگ در حدود 2700 کلوین دارد و به طرز گیج کننده‌ای “دمای رنگ کمتر” معادل نور “گرمتر” است! نور خورشید در وسط روز کمی طیف آبی دارد و کمی نزدیک‌تر به رنگ نور ماه (مهتابی) است. این رنگ از نور دمای حدود 4100 کلوین دارد و به آن نور طبیعی یا نچرال می‌گوییم و دقت کنید با اینکه عدد دمای رنگ بالاتر رفته ولی حس نور خنک تر (Cool) است.
هزاران سال است که انسان‌ها به نور شمع و چراغ روغنی برای نور شب عادت کرده‌اند. عاقبت اکثر دنیا در حدود 100 سال پیش با استفاده از لامپ رشته‌ای شب را به روز می‌رساندند. تمام این منابع نور در طیف نور گرم قرار دارند، به همین دلیل است که نور گرم خصوصاً در ساعات پایانی روز و در شب چشم نواز و مطلوب‌تر است. اما نور گرم جایگزین مناسبی برای نور خورشید نیست و به همین دلیل است که نور روز و نور طبیعی برای کار دفتری و وسط روز مناسب تر است.
هیچ قاعده کلی در این خصوص وجود ندارد ولیکن بطور کلی برای منازل و فروشگاه‌های خرده‌فروشی سلیقه اکثریت با نور گرم است. لامپ‌های کم مصرف و LED با گستره دمایی متنوعی موجود هستند و می‌توانید دو رنگ را در محل امتحان کنید و سپس تصمیم گیری نمایید. اگر همچنان شک دارید پیشنهاد ما نور 3000 کلوین با CRI حداقل 80 می‌باشد.
قواعد نورپردازی :
1- در حال حاضر لامپ‌های سرپیچ دار و جایگزین هالوژن LED بهترین انتخاب برای محیط خانه هستند
لامپ‌های دارای نشان استاندارد و برچسب انرژی گران‌تر هستند ولی هم نور بهتری دارند و هم عمر بیشتر. اگر پنج سال پیش از من می‌پرسیدید کدام لامپ بهتر است قطعاً لامپ کم مصرف را به شما معرفی می‌کردم؛ ولی تکنولوژی LED با رشد خوبی در سالیان اخیر مواجه بوده که نتیجه آن قیمت مناسب‌تر و کیفیت بیشتر آن است. با توجه به فاکتورهای زیست محیطی و خطرات لامپ‌های گازی توصیه می‌کنیم حتماً از لامپ‌های LED استفاده کنید.
برای مقایسه بازده نوری لامپ‌های مختلف می‌توانید از این اعداد استفاده کنید:
- لامپ رشته‌ی معمولی: 10 تا 14 لومن بر وات
- لامپ هالوژن رشته‌ای: 12 تا 17 لومن بر وات
- لامپ کم مصرف: 40 تا 60 لومن بر وات
- لامپ LED کم قیمت: 60 تا 70 لومن بر وات
- لامپ LED کیفیت بالا: 80 تا 110 لومن بر وات
2- روشن کردن سقف اتاق بهتر از روشن کردن کف اتاق است
متاسفانه نورپردازی با استفاده از لامپ‌های سیلندری و هالوژنی به دلیل راحتی اجراء توسط بسیاری از سازندگان انجام میشود؛ ولیکن وقتی در زیر نور این لامپ قرار می‌گیرید سایه‌های تیز بر روی صورت شما می‌افتد و اگر به آنها مستقیم نگاه کنید، چشم را آزرده می‌کنند.
چراغ‌های توکار به خوبی زمین را روشن می‌کنند ولی سقف را تاریک نگه می‌دارند. این روش نورپردازی برای فروشگاه‌ها، پارکینگ‌ها و مشاعات مناسب است و بهره‌وری بالاتری دارد ولی برای محیط خانگی چندان دلنشین نیست.
نور عمومی مناسب توسط چراغی ایجاد میشود که عمده نور را به سقف بتاباند و رنگ سقف نیز بهتر است یکدست سفید باشد. بدین صورت سقف خانه از کف روشن‌تر به نظر می‌آید و این بطور طبیعی همان حالتی است که در دنیای خارج انتظار داریم؛ یک آسمان آفتابی و روشن حس شاداب و سرزنده در ما ایجاد می‌کند. در غیر این صورت، زمین روشن و سقف تیره حس ناخوشایند و ناراحت در بیننده القاء می‌کند.
برخی کارشناسان معتقدند که چراغ توکار می‌تواند به عنوان نور کاری (Task Lighting) استفاده شود ولی به عقیده ما سقف از سطح کار فاصله فراوانی دارد. به همین دلیل است که شما برای کار به یک آویز یا دیوار کوب یا یک چراغ رومیزی نیازمندید. میزان نوری که به سطح کار یا آبژه می‌تابد با مجذور فاصله از منبع نور نسبت عکس دارد. یعنی اگر فاصله چراغ را از سطح کار را دو برابر کنید، روشنایی روی کار یک چهارم حالت قبل می‌گردد. هرچه فاصله بیشتر شود باید منبع نور قوی‌تری به کار برد و به همین دلیل نور کاری در فاصله دور غیر قابل اجرا است.
3- اکثر خانه‌ها نیازمند نور کاری (Task lighting) بیشتری هستند
هر اتاق از خانه حداقل به یک عدد و معمولاً به چند عدد چراغ برای نور کاری نیاز دارد. اگر در هر اتاق چندین منبع نور قرار دهیم معمولا باعث صرفه‌جویی در مصرف انرژی نیز می‌شویم. در دفتر کار معمولاً مهم‌ترین چراغ، نور کاری در بالای میز کار است. یک چراغ قابل تنظیم در بالای میز کار مناسب به نظر می‌رسد؛ شما می‌توانید از یک آویز قابل تنظیم استفاده نمایید و آن‌را به سطح میز نزدیک کنید. به یاد داشته باشید که هرچه چراغ به سطح میز نزدیک‌تر باشد به تعداد کمتری لامپ نیاز خواهید داشت.
4- تمام سطح کانتر آشپزخانه نیازمند نور کاری است
چنین نوری با استفاده از زیر کابینتی تامین میشود. زیر کابینتی می‌تواند در زیر خود کابینت قرار گیرد یا بر روی دیوار زیر کابینت. تا حد ممکن سعی کنید که چراغ‌ها در سطح چشم نصب شوند ولی برای چشم خیرگی ایجاد نکند.
5- نورهای کاری حتماً توسط کلید جداگانه برق‌دار شوند و تا حد امکان از روشن شدن همه چراغ‌ها با یک کلید خودداری کنید
همه یا هیچ لامپ در عمل بازده پایینی دارد و نیاز کاربر را برآورده نمی‌کند. برای صرفه‌جویی در مصرف انرژی، استقلال مدارهای لامپ اهمیت فراوانی دارد. در مقابل وسوسه قرار دادن همه کلیدهای اتاق در یک نقطه مقاومت کنید! چند کلید در کنار هم می‌تواند گیج‌کننده باشد. بهتر است که کلید‌ها را در چند نقطه از اتاق قرار دهید و دقت نمایید که هر منبع نور کلیدی در نزدیکی خود داشته باشد.
6- چراغ مطالعه را در مکان مناسب قرار دهید
چراغ مطالعه بایستی نزدیک به کتاب یا مجله شما باشد. در حالت کلی، نور مناسب مطالعه از بالای شانه یا دیوار پشت سر شما تابیده میشود. یک آباژور کوچک بر روی یک میز با ارتفاع کم مناسب مطالعه نیست. ارتفاع لامپ برای مطالعه اهمیت فراوانی دارد. در پذیرایی چندین محل برای مطالعه در نظر بگیرید. بهترین مکان برای قرار دادن چراغ مطالعه در اتاق خواب، بالای تخت خواب بر روی دیوار است.
7- اکثر اتاق‌های خواب نور عمومی کافی ندارند
در زمان مطالعه در تخت خواب، نیازی به نور عمومی ندارید. ولی وقتی لباس می‌پوشید یا در حال جمع کردن چمدان هستید، به نور عمومی نسبتاً زیادی نیازمندید. اگر سطح نور عمومی در اتاق کم باشد پیدا کردن وسایل برای شما مشکل میشود.
8- هر دستشویی حداقل به دو دیوار کوب نیاز دارد که در طرفین آینه قرار گرفته‌اند
نوری که از بالای آینه تابیده میشود بر روی صورت سایه می‌اندازد. مجدداً تاکید می‌کنیم وقتی چراغ‌ها در محل مناسب قرار می‌گیرند به وات کمتری برای لامپ‌ها نیاز خواهید داشت.
9- برای آباژورها شِید تیره انتخاب نکنید
بسیاری از افراد لامپ‌ها را در زیر پارچه‌های تیره آباژور مخفی می‌کنند. با این کار لومن بر وات لامپ را چندین برابر کاهش می‌دهید. پارچه‌های ضخیم یا تیره رنگ تا 80 درصد از نور را جذب می‌کنند و نتیجه مطلوبی از جهت میزان روشنایی ندارند. اگر از جهت زیبایی از چنین چراغی استفاده می‌کنید اشکال خاصی ندارد ولی از لحاظ بازده نوری مقدار زیادی تلفات خواهید داشت.
10- زیر زمین، انباری، پارکینگ و سایر نقاط کم تردد را نیز در نظر بگیرید
شاید روزی چند دقیقه را در پارکینگ بگذرانید یا هفته‌ای یک بار سری به انباری بزنید ولی این موضوع نباید باعث شود که به روشنایی این محل‌ها بی‌توجهی کنید.
در کنارتان برای ساخت و اجرای دکوراسیون داخلی با رعایت کلیه اصول علمی و تولید مسکنی خوب برای زیباتر شدن زندگیتان هستیم.
دیدگاه خود را بنویسید